@misc{Przybyszewska_Adriana_Instrumenty_2014,
 author={Przybyszewska, Adriana},
 identifier={DOI: 10.15611/e21.2014.1.07},
 year={2014},
 rights={Wszystkie prawa zastrzeżone (Copyright)},
 publisher={Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu},
 description={Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century, 2014, Nr 1 (1), s. 117-132},
 language={pol},
 abstract={Celem artykułu jest dokonanie prezentacji założeń i próba oceny wykorzystania instrumentów finansowych będących wsparciem ze strony Unii Europejskiej krajów Partnerstwa Śródziemnomorskiego. W zamierzeniu autora artykuł ma charakter przeglądowy, gdyż każdy z opisanych instrumentów finansowych można scharakteryzować znacznie szerzej, mając na uwadze wiele czynników, uwarunkowań i zależności mających wpływ na przyjętą postać, wykorzystanie i ocenę opisanych instrumentów. W pierwszej części artykułu została nakreślona forma Unii Europejskiej jako części zespołu geopolitycznego oraz sytuacja krajów Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Unia Europejska na arenie stosunków międzynarodowych ma bardzo silną pozycję, uzależnioną między innymi od jej pozycji regionalnej i udziału w życiu międzynarodowym, zarówno politycznym, gospodarczym, jak i społecznym. Pozycja ta ma niewątpliwie istotne znaczenie z punktu widzenia ról, jakie Unia odgrywa również w stosunku do państw sąsiadujących w regionie Morza Śródziemnego. Kraje Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, mimo historycznie nie zawsze łatwych relacji i zależności z krajami europejskimi oraz swojej specyfiki kulturowej, w obecnej, pokojowej rzeczywistości stały się beneficjentami pomocy płynącej z Unii Europejskiej, a co się z tym wiąże – stały się dla Unii Europejskiej partnerem we współpracy na wielu płaszczyznach. Role, jakie przyjęła Unia Europejska w regionie Śródziemnomorza, kształtowane są pod wpływem czynników zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Spośród wielu ról przyjętych przez Unię Europejską za najistotniejsze możemy uznać następujące: aktywnego aktora w rozwiązywaniu konfliktu arabsko-izraelskiego, promotora środków budowy pokoju, zaufania i rozbrojenia w regionie, promotora reform ekonomicznych i zrównoważonego rozwoju regionu, propagatora demokracji i praw człowieka oraz dialogu międzykulturowego. Role te mają na celu wprowadzenie w regionie pokoju, stabilności i dobrobytu, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa UE i realizacji jej interesów. Koncepcja tychże ról zawarta została w zawartych i przyjętych przez Unię porozumieniach obustronnych. Do najważniejszych porozumień należą: Deklaracja barcelońska z 28 listopada 1995 r., która zainicjowała Partnerstwo Śródziemnomorskie, oraz Wspólna Deklaracja Szczytu Paryskiego w Sprawie Regionu Śródziemnomorskiego z 13 lipca 2008 r., inicjująca Unię dla Śródziemnomorza. Realizację przez Unię Europejską założonych ról wspomagają wykorzystywane instrumenty finansowe. Głównym i najbardziej znaczącym z nich był Program MEDA. Program ten został wprowadzony dwuetapowo, przybierając postać: MEDA I (1995-1999) i MEDA II (2000-2006). Do realizacji celów UE zostały w dalszej kolejności wykorzystane środki Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EIB), programu Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI) na lata 2007-2013, jak również od 2011 r. kolejne programy wsparcia, będące odpowiedzią na wydarzenia „arabskiej wiosny”. W artykule zostały przedstawione założenia programowe tychże instrumentów wraz z ich charakterystykami liczbowymi. W jego treści podjęto także próbę autorskiej oceny efektywności wykorzystania środków unijnych w ramach realizowanych celów programowych w regionie Śródziemnomorza},
 title={Instrumenty finansowe realizacji celów Unii Europejskiej w regionie Śródziemnomorza (Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu)},
 type={artykuł},
 keywords={Unia Europejska, Śródziemnomorze, MEDA, EIB, ENPI, European Union, Mediterranean region},
}