@misc{Borowiec_Jan_Nadzór_2013,
 author={Borowiec, Jan},
 year={2013},
 rights={Wszystkie prawa zastrzeżone (Copyright)},
 publisher={Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu},
 description={Ekonomia = Economics, 2013, Nr 2 (23), s. 9-29},
 language={pol},
 abstract={Celem artykułu jest przedstawienie zasad nadzoru budżetowego w strefie euro oraz ocena skuteczności tego nadzoru w odniesieniu do wymogu poszanowania dyscypliny budżetowej w polityce fiskalnej. Badania dotyczą okresu 1999−2012. Zastosowana metoda badawcza obejmuje analizę reguł paktu na rzecz stabilności i wzrostu oraz analizę ekonomiczną wskaźników budżetowych. Materiały źródłowe pochodzą z EURLex, bazy danych dotyczących prawa Unii Europejskiej, oraz z publikacji ekonomicznych Komisji Europejskiej. Wprowadzony w 1998 r. pakt na rzecz stabilności i wzrostu miał na celu zapobieganie nadmiernemu deficytowi budżetowemu przez zobowiązanie państw członkowskich do osiągnięcia średniookresowego celu dotyczącego jego pozycji budżetowej zbliżonej do równowagi lub nadwyżki budżetowej, a w razie pojawienia się nadmiernego deficytu − do jego wyeliminowanie przez podjęcie niezbędnych działań zaradczych. Poszanowanie dyscypliny budżetowej miał zapewnić system sankcji przewidziany traktatem. Z przeprowadzonych badań wynika, że w większości krajów strefy euro nie osiągnięto i nie utrzymano w średnim okresie nadwyżki budżetowej lub deficytu bliskiego równowadze, a także nie uniknięto nadmiernego deficytu budżetowego. Główną przyczyną nieprzestrzegania reguł paktu na rzecz stabilności i wzrostu była nieskuteczność systemu sankcji nakładanych na politykę fiskalną niezgodną z wymogiem poszanowania dyscypliny budżetowej. Traktat nie ustanowił automatycznego mechanizmu nakładania sankcji, upoważnił jedynie Radę do stosowania w ostateczności środków przymusowych wobec danego państwa, pozostawiając jej pełną swobodę w tej dziedzinie, w tym w odniesieniu do samej możliwości nałożenia sankcji. Kryzys gospodarczy i finansowy w pełni ujawnił konsekwencje nieprzestrzegania dyscypliny budżetowej w strefie euro. Silnemu pogorszeniu koniunktury gospodarczej towarzyszył szybki i silny wzrost deficytu i długu publicznego, zagrażający nie tylko stabilności finansów publicznych w długim okresie, ale także prawidłowemu funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej. Ustanowione w 2011 r. unijne ramy zarządzania gospodarczego w znacznym stopniu zmieniły ramy nadzoru budżetowego w strefie euro. Po pierwsze, ustanowiono numeryczne reguły budżetowe dotyczące wydatków publicznych w powiazaniu ze wzrostem potencjalnego PKB. Po drugie, kryterium długu publicznego nadano takie same znaczenie, jak kryterium deficytu publicznego w ramach procedury dotyczącej nadmiernego deficytu. Po trzecie, ustanowiono nowe przepisy w celu skuteczniejszego egzekwowania części zapobiegawczej i naprawczej paktu na rzecz stabilności i wzrostu. Zmieniono mianowicie procedurę nakładania sankcji w ramach procedur nadzorczych, istotnie wzmacniając rolę Komisji w egzekwowaniu przestrzegania reguł paktu. Po czwarte, zobowiązano państwa członkowskie do przestrzegania wspólnych wymagań dotyczących krajowych ram budżetowych. Pakt fiskalny z 2012 r. nadaje najważniejszym regułom paktu na rzecz stabilności i wzrostu wyższą rangę prawną. Ponadto nakłada na jego strony obowiązek wprowadzenia tych reguł do prawa krajowego, nadając im w miarę możliwości rangę konstytucyjną},
 title={Nadzór budżetowy w strefie euro},
 type={artykuł},
 keywords={nadzór budżetowy, pakt na rzecz stabilności i wzrostu, polityka fiskalna, strefa euro, budgetary surveillance, euro area, fiscal policy, Stability and Growth Pact},
}